Niezwykłego odkrycia dokonał na początku maja Krzysztof Kozłowski, który po uprzednim otrzymaniu zezwolenia od Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora prowadził w Kluczkowicach (pow. opolski) poszukiwania zabytków. Znalezione przez niego figurki przypominające na pierwszy rzut oka podobizny „faraona” i „bogini” zostały przekazane do lubelskiego urzędu konserwatorskiego.
„Tak niespotykane na naszym terenie znalezisko wzbudziło wątpliwości co do autentyczności zabytków (...). Dzięki współpracy z Muzeum Narodowym w Lublinie oraz naukowcami z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego udało się potwierdzić, że mamy do czynienia z oryginalnymi przedmiotami pochodzącymi ze starożytnego Egiptu i starożytnego Rzymu” – podkreśla Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków, który poinformował o znalezisku na swoim facebookowym fanpage’u.
Skąd pochodziły znalezione figurki?
Jak się okazało, jedna ze znalezionych figurek przedstawia Ozyrysa, czyli znanego z mitologii egipskiej boga śmierci i odrodzonego życia. Posążek ten pochodzi z I tysiąclecia p.n.e. Druga ze znalezionych figurek datowana jest natomiast na I wiek naszej ery i prezentuje popiersie Bachusa, czyli rzymskiego boga wina, winnej latorośli i dzikiej natury. Co więcej, podczas przeprowadzania kwerendy źródłowej przez dr Łukasza Miechowicza z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN okazało się, że znaleziska te były częścią kolekcji starożytnych dzieł sztuki, będącej w posiadaniu majętnej rodziny Kleniewskich. Kolekcja ta była przechowywana w pałacu w Kluczkowicach do czasu II wojny światowej, zaś po jej zakończeniu losy kolekcji pozostały nieznane.
„(…) figurka Ozyrysa została zapewne zakupiona do zbiorów przez Marię Kleniewską podczas jej pobytu w Egipcie w 1904 r. W tym czasie spędziła wraz z córką 4 miesiące w Kairze, o czym pisze w swoich pamiętnikach. Brązowe popiersie rzymskiego boga Bachusa zostało odkryte ok. 1906 r. przez ks. Antoniego Chotyńskiego, kapelana rodziny Kleniewskich w ówczesnym Dratowie (obecnie Zagłoba/Wrzelów). Znaleziono je w bogato wyposażonym grobie zmarłego z kultury przeworskiej” – opisuje LWKZ.
Co ciekawe, analogiczne popiersie boga Bachusa zostało odnalezione już w XVIII w. nieopodal włoskiego Wezuwiusza. Zabytek ten aktualnie znajduje się w British Muzeum w Londynie. Z kolei w Polsce na podobne znalezisko natrafiono w jednym z trzech tzw. „grobów książęcych” na terenie Wrocławia – Zakrzowa, a datowane jest ono na przełom III i IV wieku.
Kolejne poszukiwania i kolejne odkrycie
W Kluczkowicach, w miejscu, w którym natrafiono na posążki Ozyrysa i Bachusa, badacze z Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk przeprowadzili kolejne poszukiwania. W ich trakcie znaleziono kolejną figurkę pochodzącą z epoki brązu i przedstawiającą egipskiego boga Ozyrysa (natrafił na nią Andrzej Kołodziej). 100 metrów dalej jeden z mieszkańców wsi wykopał ponadto fragment paradnej, bogato zdobionej broni białej, której pochodzenie datuje się między XVII a początkiem XIX w.
„Broń została znaleziona podczas prac ziemnych i najprawdopodobniej również stanowi element zaginionej kolekcji rodziny Kleniewskich. Niestety nie powiodła się weryfikacja domniemanego pierwotnego miejsca odkrycia Bachusa we Wrzelowie, gdyż teren ten został znacząco przekształcony” – zaznacza LWKZ.
Znaleziska z Kluczkowic trafią do zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie.
