Lista zabytków województwa lubelskiego się powiększa. Do rejestru trafił budynek tomaszowskiego liceum

Jak przekazuje Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków, tomaszowska szkoła średnia imię Bartosza Głowackiego nosi od 1920 r. (wtedy gimnazjum funkcjonowało jeszcze w wynajętym budynku). Rok później profesor Politechniki Lwowskiej – architekt Witold Michniewicz przygotował projekt gmachu gimnazjum i innych budynków, zgodnie z wzorcami zachodnioeuropejskimi. Prace związane z jego powstaniem zakończyły się jednak dopiero w 1929 r.

Podczas II wojny światowej w budynku funkcjonował szpital polowy, a następnie został on zajęty przez niemieckich okupantów. Uczniowie wrócili do tutejszej szkoły w 1944 r., zaś pięć lat później gimnazjum zostało przemianowane na Państwowe Liceum Ogólnokształcące, ale z dotychczasowym patronem.

Tomaszowskie LO w rejestrze zabytków

Od stycznia 2023 r. na listę zabytków woj. lubelskiego trafił nie tylko dwukondygnacyjny budynek aktualnego tomaszowskiego LO, ale także jego otoczenie, na które składa się historyczny układ alei i alejek. Gmach szkoły zwieńczony jest wysokim dachem pokrytym dachówką ceramiczną.

„W okresie po II wojnie światowej były prowadzone prace remontowe budynku, tym niemniej zachowała się część stolarki okiennej z okuciami oraz stolarki drzwiowej. W latach 50. XX w. zabudowano tarasy na piętrze i utworzono w ich miejscu dodatkowe sale lekcyjne. W 1968 r. wykonany został nowy znak Orła Białego w szczycie elewacji, w innej formie niż znany z licznych fotografii budynku gimnazjum z okresu międzywojennego. Pod gzymsem wieńczącym frontowy ryzalit budynku zachowała się oryginalna dewiza honor et patria i dekoracyjny motyw wazonu z kwiatami nad środkowym oknem drugiej kondygnacji” – czytamy na facebookowym fanpage’u Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Jak konserwator uzasadnia wpisanie budynku dawnego gimnazjum w Tomaszowie Lubelskim do rejestru zabytków? Przede wszystkim wartościami historycznymi, na które składają się oryginalnie zachowane materiały i struktury, a także znaczenie dla historii regionu (szczególnie, że było to jedyne gimnazjum na obszarze powiatu tomaszowskiego w okresie międzywojennym). Ważny jest tutaj także aspekt udokumentowanej działalności twórczej architekta Witolda Minkiewicza oraz to, że budynek jest odzwierciedleniem „wczesnej fazy rozwoju architektury w okresie międzywojennym w Polsce i utrwalanie wzorców architektury szkolnej w dobie II Rzeczypospolitej mające wpływ na rozwój tej architektury do czasów współczesnych”. Budynek wyróżnia się także wysokim poziomem wykonawstwa i przykuwającą uwagę elewacją.

„Wartości artystyczne zabytku odzwierciedlają tendencje architektoniczne architektury II Rzeczypospolitej w okresie przed 1925 rokiem, związane z nurtem tradycjonalizmu proweniencji klasycystycznej, bowiem sposób ukształtowania bryły wraz z formą zadaszenia, wystrój elewacji, reprezentacyjność klatki schodowej, mają swoje korzenie w architekturze pałacowej, zaś układ pomieszczeń – w architekturze klasztornej, a następnie koszarowej czy szpitalnej” – opisuje LWKZ.