Spis treści
- Gdzie leży Masłomęcz? Z czego słynie?
- Jak powstała Wioska Gotów w Masłomęczu?
- Wioska Gotów w Masłomęczu to dziś atrakcja turystyczna. Co w niej znajdziemy?
- Wioska Gotów w Masłomęczu – zwiedzanie
Gdzie leży Masłomęcz? Z czego słynie?
Masłomęcz to niewielka wieś położona w powiecie hrubieszowskim w woj. lubelskim, która zlokalizowana jest przy drodze wojewódzkiej nr 844. Według danych z Głównego Urzędu Statystycznego na koniec grudnia 2021 r., zamieszkiwało w niej zaledwie 347 osób.
Mimo niewielkich rozmiarów i niedużej liczby mieszkańców, miejscowość ta jest znana w całej Polsce! Na terenie Masłomęcza zlokalizowano bowiem największą z okolicznych osadę Gotów, a dziś funkcjonuje tu wyjątkowy Skansen Wioska Gotów. W miejscowości odkryte zostały też cmentarzyska gockie z okresu rzymskiego, a dokładniej z końca II-IV wieku n.e.!
Jak powstała Wioska Gotów w Masłomęczu?
Otwarcie Skansenu Wioska Gotów w Masłomęczu nastąpiło w maju 2014 r., ale historia tego miejsca sięga znacznie dalej. Pod koniec lat 70. XX wieku studenci archeologii z Zakładu Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie prowadzili na okolicznych terenach badania archeologiczne i natrafili w ich trakcie na zabytki pochodzące z okresu rzymskiego (np. fragmenty glinianych naczyń) oraz ślady przebiegającej przez osadę drewnianej drogi. Znalezisko to przyczyniło się do kontynuowania wykopalisk w kolejnych latach. Łącznie na tym terenie odkryto ponad 530 grobów, będących świadectwem gockiego sposobu grzebania zmarłych.
„Zwyczaj kawałkowania ciał zmarłych, równoczesnego stosowania pochówków tradycyjnych (inhumowanych) i ciałopalnych, rytualnego otwierania grobów, stały się podstawą dla wyróżnienia w archeologii „grupy masłomęckiej” (...) W gockich grobach standardowo znajdowały się naczynia, ozdoby i części stroju ze złota, srebra i brązu oraz grzebienie, a także niezwykle cenne w starożytności wyroby szklane” – czytamy na stronie 3d.wioska-gotow.eu.
Dodajmy w tym miejscu, że goci to różne plemiona germańskiego pochodzenia. Ich osada w Masłomęczu była – zdaniem badaczy – zamieszkiwana przez około 1,5-2 tys. osób, będąc tym samym największą na hrubieszowskich terenach (rozwijali ją przez minimum 200 lat).
„Około 375 r. n.e., nękani przez najazdy wojowniczych plemion, m.in. Hunów, Goci opuścili okolice Hrubieszowa” – podaje Gmina Hrubieszów.
Podczas prowadzonych w latach 80. badań w Hrubieszowie Podgórzu, udało się między innymi odnaleźć ślady dawnej zabudowy gockiej osady, w tym pozostałości po piecach kopułkowych czy jamach, które pełniły funkcję piwniczek oraz relikty dawnej wielkiej chaty. To właśnie ten fakt stał się podstawą do pomysłu odtworzenia Wioski Gotów jako skansenu w Masłomęczu i tak też się właśnie stało.
Wioska Gotów w Masłomęczu to dziś atrakcja turystyczna. Co w niej znajdziemy?
Dziś Wioskę Gotów w Masłomęczu tworzą między innymi takie obiekty, jak: wielka chata (długi dom), chata kowala, wiata garncarzy, chata wojownika, czy chata tkaczki. Obiekt ogrodzony jest drewnianym płotem z dwoma bramami, co jeszcze bardziej podkreśla charakter tego nietypowego na mapie Lubelszczyzny miejsca. W miesiącach działania Wioski organizowano w niej m.in. oprowadzania z przewodnikiem, a Masłomęckie Stowarzyszenie Wioska Gotów zapraszało tu np. na warsztaty i pokazy dawnych rzemiosł.
Już niebawem miejsce to będzie mogło pochwalić się nowym obiektem działającym na jego terenie. Trwają tu bowiem zaawansowane prace związane z budową najnowszego Centrum Dziedzictwa Archeologicznego i Kulturowego – Laboratorium Historiae Gothorum. Nowoczesny budynek został wkomponowany w pomiędzy istniejące tu chaty gockie, a będzie w nim można oglądać liczne zabytki związane z gotami. Łącznie inwestycja pochłonie ponad 21 mln zł.
O tym, jak przebiegają postępy i na kiedy dokładnie planowane jest otwarcie obiektu, przeczytacie wkrótce na naszym portalu!
Zobacz także zdjęcia z symbolicznego przekazania Skansenu Wioski Gotów dla wykonawcy inwestycji:
Wioska Gotów w Masłomęczu – zwiedzanie
Aktualnie, ze względu na prace prowadzone przy budowie Centrum Dziedzictwa Archeologicznego i Kulturowego Laboratorium Historiae Gothorum, Wioska Gotów jest nieczynna dla zwiedzających.
Możliwy jest jednak wirtualny spacer po tym obiekcie, który umożliwia strona internetowa 3d.wioska-gotow.eu (obecnie jest dostępna w języku polskim i ukraińskim). Projekt ten powstał w ramach realizacji ukraińsko-polskiego projektu pn. „Gocka ścieżka - podróż do przeszłości” i był dofinansowany z Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020 w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa, pomiędzy Gminą Hrubieszów i miastem Włodzimierz.
Skansen Wioska Gotów zarządzany jest wspólnie przez Gminę Hrubieszów oraz Muzeum im. ks. Stanisława Staszica w Hrubieszowie.
