Ta brama łączyła Lublin chrześcijański z żydowskim. To ważny obiekt na mapie Starego Miasta. Zobacz zdjęcia

Spis treści

1. Brama Grodzka w Lublinie – jedno z pierwszych murowanych obwarowań miasta
2. Brama Grodzka w XX wieku i dziś

Brama Grodzka w Lublinie – jedno z pierwszych murowanych obwarowań miasta

Historia Bramy Grodzkiej w Lublinie sięga XIV wieku, a dokładniej 1342 roku, kiedy to dzięki pozwoleniu króla Kazimierza Wielkiego została wybudowana jako jeden z pierwszych murowanych obiektów stanowiących obwarowania miasta. Jak czytamy na stronie internetowej Ośrodka Bramy Grodzkiej – Teatru NN w Lublinie, ówczesna brama miała około 12 metrów wysokości i została założona na planie czworoboku, opatrzonego hełmem i posiadała otwory strzelnicze, a jej funkcją było strzeżenie przejścia do miasta. W XVI w. dobudowane zostało do niej przedbramie.

Pod koniec XVIII w. Komisja Dobrego Porządku zleciła kompleksowy remont Bramy Grodzkiej. Wykonaniem projektu zajął się Dominik Merlini, który był architektem u króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, a w wyniku przeprowadzonych prac remontowany obiekt zmienił swoje funkcje z obronnych na mieszkalno-handlowe. Pamiątka po tym remoncie widnieje na Bramie Grodzkiej do dziś – u góry budynku, patrząc od strony Starego Miasta, wciąż znajduje się bowiem złota data MDCCLXXXV oraz monogram SAR, oznaczający „Stanislaus Augustus Rex”, czyli „Stanisław August Król”.

Brama Grodzka w XX wieku i dziś

Ze względu na to, że Brama Grodzka w swojej historii stanowiła też łącznik między Lublinem chrześcijańskim a żydowską dzielnicą miasta, to potocznie bywała nazywana również „Bramą Żydowską”. Przypomnijmy, że w przeszłości na terenie wokół lubelskiego zamku oraz w okolicach ul. Lubartowskiej istniała dzielnica żydowska. W 1939 r. w mieście mieszkało około 43 tys. Żydów, którzy podczas wojny zostali wymordowani przez Niemców, a zamieszkiwana przez nich dzielnica została zniszczona.

Brama Grodzka została przekazana Zarządowi Miejskiemu w 1945 r. Kolejne prace renowacyjne przy bramie zakończyły się w latach 50. XX w. Budynek był użytkowany przez Liceum Sztuk Plastycznych, a następnie, od końca lat 70. XX w. działały w nim instytucje kultury, w tym m.in. Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych i Lubelskie Studio Teatralne.

W 1992 r. w Bramie Grodzkiej zagościł Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN (i pozostaje w niej do dziś). Dwa lata później rozpoczęto kolejny kompleksowy remont obiektu, a prace z nim związane trwały do roku 2000.

Obecnie Brama Grodzka to obiekt znajdujący się – jak sama nazwa podpowiada – na ul. Grodzkiej w Lublinie. Dzisiejszy wygląd bramy odzwierciedla styl klasycystyczny. Spoglądając na nią ze strony Starego Miasta w jej górnej części, jak już wspomnieliśmy, można zobaczyć fronton z datą MDCCLXXXV (rok przebudowy) oraz królewski monogram. Oprócz nich, zarówno po lewej, jak i prawej stronie można dostrzec dekoracyjne klasycystyczne wazy.

Odwiedzając Bramę Grodzką warto pamiętać, by nie tylko podziwiać ją z zewnątrz, ale i zajrzeć do jej wnętrza. W siedzibie Ośrodka Bramy Grodzkiej – Teatru NN można bowiem między innymi zobaczyć wystawę stałą zatytułowaną „Lublin. Pamięć Miejsca”, która jest podzielona na trzy części i opowiada o historii i zagładzie lubelskich Żydów. Wstęp na ekspozycję jest biletowany. Szczegóły na teatrnn.pl.

Zobacz galerię zdjęć: Tak dziś prezentuje się Brama Grodzka w Lublinie