Na groby datowane na okres od XIII do XX wieku natrafiono na placu budowy przy ul. Lwowskiej 20 w Chełmie, gdzie powstaje budynek usługowo-biurowy. Inwestycji towarzyszą badania archeologiczne, podczas których odkryto 19 miejsc pochówku.
„Niektóre groby były uszkodzone w stropie, w partii nóg lub głowy w wyniku prowadzonych wcześniej inwestycji. Pochówki miały układ wschód-zachód – z wyjątkiem jednego w układzie północ-południe” – podał Paweł Wira, kierownik chełmskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie.
Jakie przedmioty znaleziono w odkrytych grobach?
Groby w większości były nowożytne, bez wyposażenia. „W zasypiskach znaleziono zabytkową ceramikę z XIII-XVII/XVIII w. oraz artefakty z XIX i XX w. Pochówki najprawdopodobniej były trumienne, co potwierdzają metalowe ćwieki, drewno niestety nie zachowało się” – przekazał Wira.
Wśród pochówków znaleziono zarówno groby dorosłych, jak i dzieci.
„Jeden grób jest grobem żołnierza prawdopodobnie z okresu II wojny światowej. Przy szczątkach ułożonych twarzą do dołu, znaleziono klamerkę” – poinformował Wira.
Zdaniem kierownika delegatury najciekawszy i wyjątkowy pod względem wyposażenia pochówek jest grobem prawdopodobnie pradziejowym.
„Jest to grób podwójny szkieletowy, ciałopalny w +nogach+, częściowo uszkodzony podczas prac, związanych z wykonanym w przeszłości przyłączem. Przy szczątkach znaleziono dwa fragmenty ceramiki słabo wypalonej, z grubą domieszką, prawdopodobnie stanowiącej fragmenty urny” – przekazał.
Jak dodał, w grobie zorientowanym w układzie północ-południe odnaleziono – poza szkieletem – dużo pozostałości ludzkich kości (ok. 70-80 dkg) i ozdoby z brązu, które wstępnie zakwalifikowano jako zausznice gwoździowate, być może związane z kulturą scytyjską (od VII w. p.n.e. do III w. p.n.e.).
„Ze względu na wyjątkową wartość historyczną i naukową grób będzie poddany dodatkowej analizie antropologicznej” – zapowiedział Wira.
Chełmskie cmentarzysko, o którym nikt nie wiedział
Konserwator spodziewa się odnalezienia kolejnych pochówków w miarę poszerzania obszaru robót ziemnych na północ, czyli w kierunku historycznego centrum Chełma.
Jak podał, na terenie budowy wcześniej funkcjonował dworzec PKS, a w okresie międzywojennym – targowica, czyli miejskie targowisko. Co warte podkreślenia, o istnieniu w tym miejscu pochówków, cmentarzyska lub cmentarza nie wspominają źródła archiwalne ani kartograficzne.
Zdaniem konserwatora odnalezienie pochówków położonych 200-300 m od centrum miasta to duża sensacja archeologiczna i historyczna.
„Sięgając do okryć archeologicznych z ostatnich ok. 100 lat tak blisko miasta w ogóle nie mieliśmy pochówków. To duża sensacja archeologiczna i historyczna” – podkreślił.
Wira przypomniał, że groby w tym miejscu znaleziono po raz pierwszy w 2010 r. podczas badań archeologicznych towarzyszących instalacji przyłączy między ul. Lwowską a dworcem PKS.
„Wówczas odkryto sześć grobów, które wyeksplorowano częściowo” – stwierdził konserwator. Jak dodał, w zasypiskach grobów odnaleziono wówczas ceramikę datowaną na trzy okresy: XIV-XV w., XV-XVI w. i XVI-XVIII w.
Pracami archeologicznymi kieruje mgr Ernest Kamiński we współpracy z mgr Karoliną Bucką.
Zobacz także: Tak kiedyś wyglądała Kalinowszczyzna! Zobacz archiwalne zdjęcia
