Spis treści
- Podstawy stolarki | Prowadzenie: Arkadiusz i Joanna Zych
- Snycerka podlaska | Prowadzenie: Jerzy Ostapczuk
- Naczynia drewniane | Prowadzenie: Jerzy Tarasiewicz
- Drzeworyt ludowy | Prowadzenie: Józef Lewkowicz
- Zabawki drewniane | Prowadzenie: Tadeusz Leśniak
- Jak się zapisać?
Warsztaty, tak jak impreza, odbędą się w dniach 17-20 sierpnia. Będą opierały się na relacji mistrzowsko-uczniowskiej, która ma wspierać proces przekazu tradycyjnej wiedzy.
Podstawy stolarki | Prowadzenie: Arkadiusz i Joanna Zych
Stolarstwo jest zawodem dość młodym, a jego powstanie ma ścisły związek z udoskonaleniem narzędzi do obróbki drewna. Zapotrzebowanie na wyroby drewniane zarówno w miastach, jak i na wsiach było ogromne. Wybudowany przez cieślę dom należało przecież zamknąć i wyposażyć. Potrzebne były więc okna i drzwi, a także meble: stoły, łóżka, ławy, skrzynie, półki, kredensy itp. Wyrób mebli wymagał nie tylko umiejętności, ale także szerokiej wiedzy dotyczącej obróbki i konserwacji drewna. W czasie Letniej Szkoły Tradycji swoją pasją do drewna podzielą się Arkadiusz i Joanna Zych. Stosując tradycyjne techniki stolarskie (bez użycia gwoździ i kleju), uczestniczki i uczestnicy wykonają z drewna modrzewiowego lub sosnowego wiszącą półkę i drewniany zydel.
Snycerka podlaska | Prowadzenie: Jerzy Ostapczuk
Snycerskie zdobienia architektoniczne wymagały od rzemieślników i rzemieślniczek umiejętności i precyzyjności oraz odpowiednich narzędzi. Misternie wykończone narożniki, patrzące na siebie ptaki w nadokiennikach czy dekoracyjne zdobienia elewacji i szczytów to elementy, które można jeszcze zobaczyć na przedwojennych, drewnianych chałupach. Te unikatowe ornamenty dość licznie zachowały się na podlaskich wsiach, a nawiązują do zdobnictwa stosowanego w rosyjskim budownictwie ludowym. Aby poznać ciekawostki związane z tą dziedziną rzemiosła, warto wziąć udział w warsztatach, które poprowadzi Jerzy Ostapczuk. Oprócz teorii o doborze materiału i sposobach konserwacji drewna uczestnicy i uczestniczki poznają narzędzia snycerskie oraz zobaczą, jakie wzory można wykonać przy ich pomocy. Druga część to już czysta praktyka. Początkujący snycerze i snycerki wytną od wzornika tradycyjną ozdobę nadokienną charakterystyczną dla północnego Podlasia. Nikt nie wyjedzie z zajęć z pustymi rękami.
Naczynia drewniane | Prowadzenie: Jerzy Tarasiewicz
Zaawansowanym typem obróbki drewna jest toczenie. Proces ten wymaga bardzo dużej precyzji oraz skupienia rzemieślnika. Toczenie drewna odbywa się poprzez wprawienie w ruch obrotowy danego przedmiotu, a następnie skrawanie jego powierzchni w taki sposób, aby uzyskał on kształt bryły obrotowej. Jest to jednak jeden z późniejszych etapów obróbki, ponieważ wcześniej należy przygotować materiał, a po jego zakończeniu efekt pracy odpowiednio zabezpieczyć przed negatywnym wpływem temperatury, wilgoci oraz czynników mechanicznych. Wykonuje się to poprzez polerowanie, gotowanie i impregnowanie np. olejem duńskim. Niezbędnym narzędziem tego procesu jest tokarka do drewna. Uczestnicy i uczestniczki warsztatów wykonają drewniany kubek z uchem, moździerz (stępkę), świecznik, a także dłubaną nieckę z drzewa osikowego. Efekty swojej pracy będą mogli udekorować według własnej koncepcji.
Drzeworyt ludowy | Prowadzenie: Józef Lewkowicz
Drzeworyt to najstarsza technika graficzna polegająca na wykonaniu matrycy w desce lub klocku drewnianym. Jest to długotrwały i wymagający nie lada precyzji proces, podczas którego należy najpierw wykonać rysunek, następnie wyciąć albo wydłubać tło (stworzyć tzw. jasny i ciemny drzeworyt). Zwieńczeniem pracy jest odbijanie wykonanego wizerunku na kartonie. Podczas zajęć początkujący adepci i adeptki tej sztuki zdobędą niezbędną wiedzę na temat drzeworytu, w tym drzeworytu płazowskiego i jego ciekawej historii. Pod ścisłą kontrolą artysty sami wykonają drzeworyt według własnego pomysłu. W ruch pójdą dłuta, dłutka i noże. Gotowe prace będą malowane farbami drukarskimi i odbijane na papierze.
Zabawki drewniane | Prowadzenie: Tadeusz Leśniak
Drewno jest także surowcem, z którego wykonywano większość ludowych zabawek. Nie stanowiło jednak osobnej gałęzi rzemiosła, lecz w większości było produkcją uboczną przemysłu drzewnego. Wyrabiano je najczęściej zimą, kiedy ubywało zajęć na wolnym powietrzu. Dawniej zabawki ludowe kupowano na odpustach i jarmarkach odbywających się w okolicy. Najpowszechniejsze były konie występujące w różnych wersjach: jako figurki stojące, na kółkach, z bryczką i te najbardziej popularne – na biegunach. Wykonywano także figurki zwierząt (baranki, kozy, krowy, świnki) oraz różne gatunki ptaków (dudki, bociany, jaskółki i in.). Były też specjalne zabawki dedykowane chłopcom – taczki, wozy drabiniaste, pukawki. Dziewczynki dostawały wózki dla lalek, kołyski i miniaturki mebli. Najmłodsi najchętniej bawili się terkotkami, klepokami i karuzelami, czyli popularnymi zabawkami na patyku. Podczas warsztatów pod okiem Tadeusza Leśniaka będzie można wykonać modele drewnianych ptaszków, konika na kółkach i bryczki, czyli zabawki charakterystyczne dla żywieckiego ośrodka zabawkarskiego. W ruch pójdą dłuta, noże, wiertarki i szlifierki. Ostatni etap prac to malowanie wykonanych zabawek.
Jak się zapisać?
- Zapisy trwają od 19.07.2023 od godziny 11.00 do 25.07.2023 r. do godziny 24.00 poprzez formularz online dostępny na stronie retradycja.eu. Warsztaty są bezpłatne i skierowane do osób pełnoletnich.
- O dostaniu się na warsztaty decydują odpowiedzi na zawarte w formularzu pytania, dlatego warto poświęcić czas na jego wypełnienie.
- Obowiązuje kaucja zwrotna w wysokości 200 zł – szczegóły w Regulaminie.
- Należy wybrać temat, któremu poświęci się 4 dni warsztatów. Trzeba pamiętać, że uczestnicy zobowiązują się do uczestniczenia w warsztatach przez wszystkie 4 kolejne dni.
Plan zajęć dla wszystkich grup:
17 i 18 sierpnia (czwartek i piątek) – godz. 16.00–20.00 19 i 20 sierpnia (sobota i niedziela) – godz. 9.00–13.00
W ramach Letniej Szkoły zaplanowane zostały również dwa spotkania tematyczne:
Drewniana architektura w Nadsaniu na tle sąsiednich regionów | Prowadzenie Andrzej Żygadło Podczas spotkania zostaną przedstawione dawne bogactwa drewnianej architektury w Polsce południowo-wschodniej ze szczególnym uwzględnieniem regionu Nadsania. Ukazane zostanie zarówno dawnego uniwersum pejzażu historycznego, jak i typy konstrukcji i regionalizmów występujących w architekturze poszczególnych obszarów. Uczestnicy spotkania będą mogli zapoznać się z zarysem wieloletnich prac badawczych nad drewnianą architekturą Nadsania.
Informacje praktyczne: Kiedy: 19 sierpnia (sobota), godz. 14.00–15.00
Gdzie: Warsztaty Kultury, Grodzka 5a, sala medialabowa – I piętro Wstęp wolny
Ochrona zabytkowej architektury drewnianej w Polsce południowo-wschodniej | Prowadzenie Andrzej Żygadło
Prowadzący przedstawi historię ochrony drewnianej architektury zabytkowej w Polsce południowo-wschodniej, począwszy od okresu rozbiorów po czasy współczesne. Uczestnicy będą mieli okazję zobaczyć prace przy zabytkowych obiektach drewnianej architektury począwszy od prac inwentaryzacyjno-badawczych poprzez prace konserwatorskie zabytku i jego otoczenia na wybranych przykładach.
Informacje praktyczne: Kiedy: 19 sierpnia (sobota), godz. 16.00–17.00
Gdzie: Warsztaty Kultury, Grodzka 5a, sala medialabowa – I piętro
