Tradycja i religia – serce Wielkanocy sprzed wieku
Wielkanoc 100 lat temu miała przede wszystkim charakter religijny. Całe rodziny uczestniczyły w Triduum Paschalnym, a najważniejszym momentem była Rezurekcja – poranna msza święta z procesją. Kościoły były pełne ludzi ubranych w swoje najlepsze stroje – kobiety w długich sukniach i kapeluszach, mężczyźni w marynarkach, często z zegarkiem na łańcuszku.
Wielka Sobota i święcenie pokarmów
Również sto lat temu nie mogło zabraknąć święcenia pokarmów. Koszyczki wyglądały jednak nieco inaczej – często były większe i bogato zdobione koronkowymi serwetami robionymi ręcznie. W środku znajdowały się:
- jaja – symbol nowego życia, malowane naturalnymi barwnikami (np. łupinami cebuli),
- chleb – oznaka ciała Chrystusa,
- kiełbasa i wędliny – symbol dostatku,
- chrzan – znak siły i zdrowia,
- sól – oczyszczenie i ochrona.
W niektórych regionach do koszyczka dodawano również kawałek ciasta, a nawet pieniążek, który miał przynieść pomyślność.
Wielkanocne śniadanie – prostota i smak
Po uroczystej mszy w Niedzielę Wielkanocną rodziny zasiadały do świątecznego stołu. Menu było znacznie skromniejsze niż dziś, ale przygotowywane z sercem. Popularne potrawy to:
- jajka faszerowane i gotowane na twardo,
- pasztety i domowe wędliny,
- żurek lub barszcz biały z kiełbasą,
- baby drożdżowe i mazurki.
Stół ozdabiano gałązkami bukszpanu, kolorowymi pisankami i świecami. Często również ustawiano figurkę baranka z masła lub cukru.
Śmigus-dyngus – zabawa bez granic
Poniedziałek Wielkanocny, zwany Lanym Poniedziałkiem, był dniem prawdziwej radości. Chłopcy biegali z wiadrami wody, polewając dziewczęta – była to forma zalotów. W mniejszych miejscowościach śmigus-dyngus miał charakter niemal rytualny. Wierzono, że oblanie wodą zapewnia zdrowie i powodzenie.
W miastach dzieci często bawiły się własnoręcznie robionymi grzechotkami, a uliczne zabawy gromadziły całe rodziny. Na zdjęciach z tamtych lat widać roześmiane twarze, mokre ubrania i świąteczną atmosferę.
Tak świętowali nasi przodkowie – unikalne fotografie z przeszłości
Archiwalne zdjęcia sprzed 100 lat pokazują, że mimo trudnych warunków – wojen, biedy czy zmian politycznych – Polacy potrafili świętować z godnością i radością. Ujęcia przedstawiające rodziny przy stole, procesje rezurekcyjne czy dzieci z koszykami to bezcenne świadectwo dawnych czasów.
Choć wiele się zmieniło przez ostatnie 100 lat – technologia, styl życia, tempo codzienności – duch Wielkanocy pozostał ten sam. To czas refleksji, odnowy i spotkania z bliskimi. Może w te święta warto sięgnąć po starą fotografię z rodzinnego albumu, posłuchać opowieści dziadków i... zainspirować się tym, jak wyglądały święta dawniej.
Zobacz także: Życzenia WIELKANOCNE 2025 online