Pomnik w Świdniku powstał z inicjatywy Stowarzyszenia Marsz Szlakiem Józefa Franczaka ps. „Laluś” oraz mieszkańców miasta celem upamiętnienia Józefa Franczaka „Lalka” – żołnierza wyklętego, poległego w 1963 r. W uroczystościach związanych z odsłonięciem monumentu wzięli udział m.in.: europosłanka Beata Mazurek, wicemarszałek województwa Michał Mulawa i wojewoda lubelski Lech Sprawka.
– Postać rówieśnika II Rzeczypospolitej Józefa Franczaka ps. „Laluś”, niesie za sobą symbolikę wychowania patriotycznego w okresie II Rzeczypospolitej, która zaowocowała bohaterskimi postawami, zarówno w czasie II wojny światowej, jak i po niej. To też symbol losów polskich żołnierzy i wszystkich obywateli w okresie II wojny światowej oraz symbol dramatu podziemia zbrojnego w Polsce po odejściu niemieckiego tyrana oraz pod drugą swoistą okupacją ze strony Związku Radzieckiego. To wreszcie symbol dramatu tych postaci już po śmierci, braku godnego pochówku, braku możliwości kultywowania pamięci. To wreszcie symbol dla najbliższych tych osób – powiedział podczas uroczystości wojewoda Lech Sprawka.
Józef Franczak ps. „Laluś” żył w latach 1918-1963 r. Podczas wojny był w szeregach AK i walczył z Armią Czerwoną. Jest nazywany „ostatnim partyzantem RP”. Zginął 21 października 1963 r. podczas obławy przeprowadzonej przez funkcjonariuszy SB i ZOMO na terenie gospodarstwa w Majdanie Kozic Górnych. W 2008 r. został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta RP, Lecha Kaczyńskiego.
Pomnik Józefa Franczaka ps. „Laluś” w Świdniku powstał przy wsparciu Ministerstwa Obrony Narodowej.