Do zamojskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie archeolog Tomasz Murzyński przekazał średniowieczną „odznakę pielgrzyma”, która bywa też określana mianem „znaku pielgrzyma”. Na nietypowe znalezisko natrafiono w Wólce Nieliskiej. Co ono przedstawia?
„(…) to niewielka ażurowa plakietka - zawieszka, odlana ze stopu ołowiu i cyny, posiadająca kolisty kształt o średnicy 2,8 cm i grubości ok. 1 mm. Przedstawia smoka „bazyliszka” zamkniętego w okręgu. Odznaki takie służyły jako swego rodzaju talizman, mający zapewnić osobie go noszącej powodzenie w podróży oraz chronić taką osobę przed wszelkiego rodzaju „złem”, czyli napaścią, kradzieżą, chorobami i innymi wypadkami losowymi. Stanowiły też sposób wyróżnienia się i zamanifestowania celu podróży” – opisuje Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków w swoich mediach społecznościowych.
Znalezisko z Wólki Nieliskiej jest dość unikatowe w skali całego kraju. Jak podaje LWKZ, podobnych pojedynczych odkryć do tej pory dokonano w Poznaniu, Strzelinie, Żarnowie oraz w Stargardzie, gdzie w zbiorach Muzeum Archeologiczno-Historycznego znalazło się sześć takich odznak.
Historia tego typu przedmiotów sięga wczesnego średniowiecza.
„Posiadały różnorodne formy i kształty – koliste, czworokątne, w formie krzyża, muszli, pierścienia, tarczki. Przedstawiano na nich postacie świętych, rycerzy, głowy ludzi i popiersia, a także figurki zoomorficzne (ptaki, zwierzęta, smoki). Najstarsze odznaki pielgrzymie związane są ze szlakiem św. Jakuba, posiadają kształt muszli małża i datowane są nawet na XI wiek” – wylicza LWKZ.
Największe kolekcje tego typu odznak znajdują się m.in. w zbiorach muzeów w Londynie czy Paryżu.
Zobacz zdjęcia „odznaki pielgrzyma” znalezionej w gminie Nielisz: