To najstarszy szpital w woj. lubelskim. Poznaj jego niezwykłą historię

Najstarszy szpital w Lublinie

Zakon Szpitalny Świętego Jana Bożego, znany szerzej jako bonifratrzy, przybył do Polski w 1609 roku, po tym jak brat Gabriel hrabia Ferrary skutecznie wyleczył króla Zygmunta III Wazę. Misja zakonników była jasno określona: nieść pomoc chorym, cierpiącym i ubogim. Od 1586 roku składali nawet specjalny czwarty ślub zakonny – szpitalnictwa.

W Lublinie pojawili się w 1654 roku, kiedy to biskup Mikołaj Świrski, sufragan diecezji chełmskiej, doprowadził do powstania klasztoru i szpitala na przedmieściu krakowskim. Drewniane budynki początkowo nie robiły wrażenia, ale szybko stały się ważnym miejscem opieki i wsparcia dla najbardziej potrzebujących.

Tę historię z Lublina warto poznać

Choć intencje fundatora były szlachetne, rzeczywistość okazała się trudna. Brak funduszy na dalszy rozwój klasztoru i szpitala oraz zły stan techniczny budynków zmusiły zakonników do szukania alternatyw. W latach 20. XVIII wieku stan kościoła był tak opłakany, że wymusiło to decyzję o jego rozbiórce i budowie nowego, murowanego. W tym celu uruchomiono nawet cegielnię.

Z czasem bonifratrzy poszerzyli swoją działalność i teren, m.in. o ogrody Potockich oraz działki z domkami i uliczką – głównie z myślą o powiększeniu cmentarza przykościelnego.

Po upadku powstania listopadowego wiele zgromadzeń klasztornych zostało skasowanych, w tym konwent lubelski. Chociaż kościół przejęła diecezja, a szpital oddano pod opiekę sióstr szarytek, funkcja medyczna tego miejsca nigdy nie zanikła. Na przestrzeni dekad mieściły się tu m.in.:

• kostnica,
• mieszkania dla lekarzy,
• szkoła,
• synagoga,
• ale przede wszystkim szpital.

Dziś w tym miejscu mieści się Wojewódzki Szpital im. Jana Bożego w Lublinie – kontynuacja wielowiekowej tradycji leczenia i pomocy.

Najstarszy szpital w woj. lubelskim z ciekawą historią

Nowy szpital, który powstał na bazie dawnej lecznicy żydowskiej, został otwarty w 1886 roku. Projekt opracował architekt Marian Jarzyński. Budynek na Lubartowskiej 81 – dawniej 53 – miał pomieścić 56 łóżek i był chlubą społeczności żydowskiej w Lublinie. Finansowanie pochodziło z Żydowskiej Gminy Wyznaniowej oraz od Ziomkostw Żydów Lubelskich w Ameryce.

Placówka odegrała kluczową rolę w opanowaniu epidemii cholery, która wybuchła pod koniec XIX wieku. W latach 30. XX wieku była największym szpitalem w regionie. Niestety, w czasie II wojny światowej hitlerowcy zamordowali pacjentów i personel, a budynek zamienili na szpital dla Wehrmachtu.

Po wojnie, w 1949 roku, budynek przekazano Uniwersytetowi Marii Curie-Skłodowskiej, który utworzył tu oddział ginekologiczno-położniczy. Od 1964 roku kompleks budynków przy Lubartowskiej działa jako Wojewódzki Szpital im. Jana Bożego – kontynuując tradycje bonifratrów w nowoczesnym wydaniu. Dziś trwa jego generalny remont, który ma na celu unowocześnienie placówki i dostosowanie jej do współczesnych standardów.

Zobacz także: Plac Litewski ponad 100 lat temu i dziś