Pająki ludowe z Lubelszczyzny trafiły na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego! Czym się wyróżniają?

Czym są pająki ludowe?

Pająki ludowe to ozdoby wykonane ze słomy, papieru i bibuły, będące ważnym elementem tradycji ludowej w województwie lubelskim. Przed laty to właśnie one służyły za tradycyjne świąteczne dekoracje domów w okresie bożonarodzeniowym, zaś od połowy XX wieku zostały wyparte przez dobrze znane nam dzisiaj choinki. Poza Polską ozdobne pająki można było spotkać między innymi w takich krajach jak Czechy, Estonia, Litwa, Słowacja, Szwecja czy Węgry.

Lubelskie pająki ludowe na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego!

W województwie lubelskim głównym materiałem wykorzystywanym do tworzenia pająków ludowych była i jest odpowiednio przygotowana, czyli dokładnie oczyszczona, podzielona na stosowne długości i namoczona w wodzie słoma żytnia. Oprócz niej, do wykonywania ozdoby używane są kolorowe bibuły i papier, które służą do stworzenia dekoracyjnych elementów, takich jak kwiaty czy jeżyki.

Zgodnie z tradycją, dawniej pająki te były tworzone przez gospodynie głównie w okresie jesienno-zimowym, ze względu na to, że wtedy miały one więcej wolnego czasu (było już po zbiorze plonów z pola), a następnie zawieszane jako ozdoby domów w okresie świąt Bożego Narodzenia.

„Pająki miały różne funkcje. Przede wszystkim zdobiły wiejskie chałupy, nadając im odświętny charakter. Wieszane w centralnym punkcie izby lub w tzw. świętym kącie, miały również znaczenie symboliczne. Wierzono, że przynoszą szczęście, urodzaj i ochronę przed złymi mocami” – czytamy na stronie Narodowego Instytutu Dziedzictwa. – „Stare, zniszczone ozdoby z wyblakniętymi bibułkami były palone z szacunku do żyta, które na wsi uważano niemal za świętość, ze względu na ziarno, z którego robi się mąkę na chleb”.

Teraz, zgodnie z decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, umiejętność wykonywania pająków ze słomy, papieru i bibuły na Lubelszczyźnie trafiła na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego!

Nowe pozycje na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego

Poza tradycją z Lubelszczyzny, na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego trafiły jeszcze trzy nowe pozycje. Są to:

• rucznik/rusznyk – bielski ręcznik obrzędowy,
• tradycje tkackie Bodzentyna i okolic,
• tradycje Górali Czadeckich.

Obecnie lista ta składa się ze 107. pozycji.

Zobacz także galerię zdjęć: To jeden z najstarszych kościołów w Lublinie. Ufundował go król Polski