Spis treści
Historia Archikatedry Lubelskiej
W 1582 roku Bernard Maciejowski (wówczas służył królowi Batoremu jako chorąży konny) sprowadził Zakon Towarzystwa Jezusowego do Lublina. Wtedy to, po radzie ks. Piotra Skargi, podpisali akt fundacyjny dla zakonu jezuitów.
- Zanim przystąpiono do budowy kolegium i kościoła, wojewoda krakowski Andrzej Tęczyński, ofiarował zakonnikom kamienicę położoną od strony południowej muru miejskiego (została ona potem przerobiona na część kolegium). Maciejowski przeznaczył na uposażenie zakonu swoje dziedziczne miasto, Chodel. Zakon wsparła dobrami ziemskimi także Katarzyna Wapowska, wdowa po kasztelanie przemyskim, dziedziczka wielu ziem na Rusi – informuje Teatr NN.
Budowę kościoła rozpoczęto w 1586 roku. Z kolei w 1604 roku Bernard Maciejowski, jako biskup krakowski, uroczyście konsekrował świątynie. Wtedy to nadano jej patronów: św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelistę. Prace zakończono w 1631 roku. Jednakże kościół poniósł straty w wyniku pożaru w 1752 roku.
- Zniszczył niemal całe wnętrze, z wyjątkiem kaplicy św. Stanisława Kostki. Dzięki sprawnej odbudowie prowadzonej według projektu i pod kierownictwem ojca Franciszka Koźmińskiego, znakomitego jezuickiego architekta, kościół już w 1757 roku odzyskał dawny blask. W 1773 roku papież Klemens XIV zarządził kasatę Towarzystwa Jezusowego i w maju 1774 roku, po ostatnim nabożeństwie, kiedy procesja jezuitów wyszła z Lublina, kościół przejęli księża trynitarze – czytamy.
Po III rozbiorze Rzeczypospolitej kościół zamieniono na skład zboża i magazyn broni. Dopiero za czasów Królestwa Kongresowego – biskup Wojciech Skarszewski – postanowił przenieść stolicę diecezji do Lublina. Wtedy to zapadła decyzja by kościół pojezuicki zamienił się w katedrę.
- Restaurację świątyni powierzono znakomitemu architektowi włoskiego pochodzenia Antoniemu Corazziemu. Postanowiono podwyższyć dzwonnicę, będącą dawniej wielką furtą klasztorną. Corazzi na jej podstawie zbudował wieżę, nazwaną później Trynitarską, nadając jej neogotycki wygląd. Architekt przebudował także fasadę kościoła. W 1823 roku uroczyście przeniesiono z Krasnegostawu katedrę do kościoła pojezuickiego w Lublinie. Kilkanaście lat później zaobserwowano nowe zniszczenia w katedrze – informuje Teatr NN.
Niemieckie bomby spadły na świątynię
Największych zniszczeń świątynia doznała w trakcie II wojny światowej. 9 września 1939 roku na świątynię spadło aż 10 niemieckich bomb.
- Runęło wówczas sklepienie w zakrystii akustycznej z freskiem Meyera oraz portyk przed katedrą. W ciągu następnych dni został spalony dach oraz częściowo zburzona jedna z wież kościoła. Duże straty poniosła także Wieża Trynitarska i dawne kolegium jezuitów – czytamy na stronie internetowej Teatru NN.
Po zniszczeniach wojennych zaczęły się prace konserwatorskie, którym patronował biskup lubelski, ks. Stefan Wyszyński, późniejszy Prymas Polski.
Kościół jest jednym z najstarszych poza Włochami obiektów barokowych. Fasada kościoła, pierwotnie renesansowo-barokowa, jest obecnie konglomeratem elementów pochodzących z różnych epok.
