Te lody są na Liście Produktów Tradycyjnych. Takimi cudami zajadamy się w woj. lubelskim!
Roztoczańskie lody z Józefowa
Wytwarzane w lokalnych cukierniach roztoczańskie lody z Józefowa powstają na podstawie starych receptur pochodzących od mieszkańców tutejszej miejscowości, które zostały wprowadzone do lodziarni z momentem ich powstawania. Roztoczańskie lody z Józefowa wytwarzane są od ok. 1952 r.
Lody wytwarzane w miejscowych cukierniach, mają przywołać wspomnienia z lat dzieciństwa, a młodszym pokoleniom pokazać dawny smak tego, co kiedyś było wytwarzane naturalnymi metodami w oparciu o dostępne surowce. Mimo mijających lat produkcja lodów w józefowskich lodziarniach nadal opiera się na dawnych recepturach otrzymanych od założycieli pierwszych zakładów wytwarzających lody. Wieloletnią tradycję wytwarzania potwierdzają stare zdjęcia, zapiski z ksiąg oraz badania etnograficzne.
Te wytwarzane na terenie miejscowości Józefów, położonej w malowniczej krainie Roztoczu, wpisały się w wielopokoleniową tradycję, o czym świadczą także tutejsi konsumenci, którzy od pokoleń je spożywają. Wiele osób wraca do józefowskich lodziarni ze swoimi dziećmi i wnukami, żeby spróbować lodów, takich, jakie sami jedli w latach swojego dzieciństwa.
Lody sławatyckie
Wywodzące się ze Sławatycz lody mają ponad 55-letnią tradycję. Są znane ze swej jakości i smaku w całym regionie powiatu bialskiego. Początkowo produkowano jedynie lody mleczne, sporadycznie wzbogacano je o zerwane prosto z pola truskawki lub maliny.
Mleczny deser, który serwowano w waflach, cieszył się dużą popularnością nie tylko wśród mieszkańców Sławatycz, ale też okolic. Początkowo sprzedawało się ich niewiele, bo ludzie nie mieli w tamtych czasach pieniędzy. W dni świąteczne, niedzielę czy w odpust serwowano je prosto z kanki. Lód, który był potrzebny do produkcji i przechowywania lodów uzyskiwano ze Starorzecza Bugu. W tych czasach zamrażarki czy chłodziarki nie były dostępne. Czasami stosowano lodownie, czyli wkopane w ziemię komory chłodzone lodem.
Przygotowania do sezonu sprzedaży rozpoczynano jeszcze zimą. Kiedy nastawały siarczyste mrozy, a na miejscowym jeziorku wytworzyła się odpowiednio gruba warstwa lodu, ruszano do pracy polegającej na wycinaniu tafli lodu. Bryły ładowano na wóz i zwożono na podwórko. Trwało to od dwóch do trzech dni. W końcu produktu musiało starczyć na całe lato. Tafle lodu układano w kształcie piramidy, która osiągała rozmiary stodoły, jakieś 10x10x15 metrów.
Później okładano ją co najmniej dwudziestocentymetrową warstwą trocin. Tak przechowywany lód mógł przetrwać do pierwszych dni jesieni. Urządzenia chłodnicze pojawiły się dopiero w latach 70. Początkowo produkcja odbywała się w drewnianej beczce i umieszczało się w niej kankę na mleko, obłożoną lodem. Do tego jeszcze kij, którym ubijano jajka i mieszano lodową masę. Masa lodowa powstawała z mleka, cukru i jajek. Mimo mijających lat produkcja lodów sławatyckich nadal opiera się na starej recepturze, a ich niezapomniany smak wielu mieszkańcom ze Sławatycz i okolic przypomina lata dzieciństwa.
Lody lubartowskie
Mrożone desery znane były już w odległych wiekach. Dawniej spożywane były w postaci zmieszanych ze śniegiem lub lodem soków owocowych. Lód wyrąbany z jeziora zabezpieczano przed rozpuszczeniem np. solą, trocinami i przechowywano przez cały rok. Ugotowaną masę lodową przelewano do konwi, kręcono ręcznie aż do zamrożenia. Przepis tradycyjnych lodów lubartowskich oparty jest na recepturze opracowanej przez miejscowych producentów w Ostrowie Lubelskim i stosowany jest z powodzeniem od 1956 r.
Jako pierwsze lody były sporządzane przez tutejszych cukierników, sposobem bardzo prostym i ręcznie. Służyła do tego specjalna maszynka, lód z pobliskiego jeziora oraz pojemnik na lód. Kręciło się ręcznie, aż do uzyskania jednolitej zamrożonej masy. Od wielu lat lody oparte są na tej samej recepturze, jednak w związku z rozwojem technologii wprowadzone zostały nowe urządzenia. Lody lubartowskie są sporządzane z naturalnych produktów roślinnych i zwierzęcych.
Gotowe lody zawierają w swoim składzie mleko, masło, jaja, cukier oraz owoce, np. maliny, truskawki, jagody. Wytwarzane lody są smacznym deserem mrożonym i zawierają dużo składników pokarmowych takich jak:
- węglowodany,
- tłuszcze,
- białko,
- składniki mineralne, pochodzące z surowców stosowanych do ich produkcji.